براساس آخرین خبرهای منتشر شده، مسجد کیزیمکازی مسجد 900 ساله شیرازی ها در زنگبار آفریقا است.
مرتضی رضوانفر، عضو هیأت علمی پژوهشگاه گفت: طبق کتیبه محراب، مسجد کیزیمکازی در سال 500 قمری ساخته شده است.
وی اظهار کرد: براساس مشاهده، این نوع طراحی سه پره ای در محراب، بعدها در برخی مساجد تانزانیا و کنیا، توسط اقوام شیرازی، بلوچ، شوشتری، کازرونی و عمانی استفاده شده که به عنوان نمونه میتوان به مسجد شوشتری ها در زنگبار و یا مسجد بلوچ ها در کائوله اشاره کرد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری افزود: دیوید وایتهاوس (1941- 2013 میلادی) باستان شناس بریتانیایی که چند فصل کاوش در ایران و آفریقا داشت، کتیبه کوفی مسجد کیزیمکازی را مشابه کتیبه های بندر سیراف در ایران می داند.
به گفته رضوانفر، اهالی روستای ماکوندوچی که مسجد کیزیمکازی در نزدیکی آن واقع شد، خود را شیرازی می دانند و مراسم نوروز (نیروزی) را در مرداد و تقریبا همزمان با مراسم نوروز دریایی در جنوب ایران برگزار می کنند.
این محقق سالها پیش به منظور تهیه شناسنامه برای آثار ایرانی در تانزانیا و کنیا به این منطقه سفر کرد و گفته بود: مسجد کیزیمکازی قدیمی ترین مسجد ساخته شده در شرق آفریقا است که قدمت ساخت آن به 938 سال قبل باز می گردد.